نسخه چاپی
ارسال به دوستان
مازوت‌سوزی و آلودگی هوا عامل کاهش بارش است | آذر ماه باران نبارد، جیره‌بندی می‌شود
حجت میان‌آبادی با هشدار نسبت به بحران بی‌سابقه خشکسالی در کشور می‌گوید: «پنج سال خشکسالی و ۵۰ روز بی‌بارانی در تهران نتیجه مستقیم سوءمدیریت و نداشتن سیاست‌گذاری راهبردی است، نه فقط طبیعت.»
ایران این روز‌ها در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های تاریخ خود از نظر منابع آبی قرار دارد. پس از پنج سال خشکسالی پیاپی و گذر ۵۰ روز بدون بارش در تهران، سوالی اساسی مطرح می‌شود، آیا مشکلات اقلیمی کشور تنها به دست طبیعت سپرده شده‌اند، یا سو مدیریت در سیاست‌گذاری‌های محیط‌زیستی و آلودگی هوا در این بحران‌ها نقش اساسی دارد؟
حجت میان‌آبادی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه آب معتقد است که یکی از بزرگترین مشکلات ایران، «نبود سیاست‌گذاری‌های راهبردی و جامع در حوزه مدیریت بحران‌های آبی» است که به تشدید مشکلات اقلیمی و محیط‌زیستی منجر شده است.
میان‌آبادی با اشاره به وضعیت بحرانی کشور در مواجهه با خشکسالی، از این موضوع انتقاد کرد و گفت: در ۶۰ سال اخیر چنین خشکسالی‌هایی بی‌سابقه بوده است. به گفته او، «۵ سال پیاپی خشکسالی و ۵۰ روز بدون بارش در تهران نشان‌دهنده یک بحران بزرگ است که هیچ سیاست‌گذاری درستی نتوانسته این بحران را مدیریت کند.»
یکی از موضوعات مهمی که در این بحران‌ها تأثیرگذار است، نقش آلودگی هوا در کاهش بارندگی‌هاست.
میان‌آبادی در این خصوص گفت: «آلودگی هوا نه تنها باعث کاهش کیفیت زندگی شهری می‌شود، بلکه در تشدید بحران‌های اقلیمی نیز تاثیرگذار است. بسیاری از شهر‌های ایران که درگیر خشکسالی هستند، همزمان با بحران آلودگی هوا مواجه‌اند. این دو موضوع به‌شدت با یکدیگر مرتبط‌اند، چرا که ذرات معلق و آلاینده‌ها در جو می‌توانند مانع تشکیل ابرها و بارش‌ها شوند.»
یکی از راهکار‌هایی که برخی برای مقابله با بحران کم‌آبی و خشکسالی مطرح کرده‌اند، «بارورسازی ابرها» است. اما میان‌آبادی این طرح را در شرایط کنونی کم‌اثر می‌داند. او توضیح می‌دهد: «بارورسازی ابرها به این شرط موثر است که ابری وجود داشته باشد تا بتوان آن را بارور کرد. اما در حال حاضر، به دلیل آلودگی‌های گسترده و نبود ابر در جو، عملاً امکان این نوع بارورسازی وجود ندارد.»
وی همچنین در ادامه افزود: «اینکه دولت‌ها امیدوار باشند که بارش‌ها به‌طور معجزه‌آسا رخ دهند، یک نوع فرافکنی است. مشکل اصلی این است که سیاست‌گذاری‌های بلندمدت و راهبردی برای مدیریت منابع آب و کاهش آلودگی هوا در کشور وجود ندارد و از این رو، بحران‌های آبی شدت بیشتری می‌یابند.»
تاثیرات آلودگی هوا بر شرایط اقلیمی
میان‌آبادی در پاسخ به سوالی درخصوص تاثیرات آلودگی هوا بر بارندگی‌ها و اقلیم گفت: «آلودگی هوا و وجود ذرات معلق در جو می‌توانند به‌شدت روند تشکیل ابرها و بارش‌ها را مختل کنند. این مسئله زمانی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم، در حال حاضر بسیاری از شهر‌های ایران در معرض بحران آلودگی شدید هوا هستند. به‌طور خاص، تهران و دیگر کلان‌شهر‌های کشور به دلیل آلودگی‌های ناشی از سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها و منابع دیگر، وضعیت جوی بسیار نامساعدی دارند.»
او همچنین به مسئله کاهش کیفیت هوا و تاثیر آن بر سلامت انسان‌ها اشاره کرد و افزود: «این وضعیت نه تنها به کاهش بارندگی‌ها منجر می‌شود، بلکه می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر روی سلامت عمومی مردم، به ویژه در شهر‌های بزرگ داشته باشد.»
انتظار غیر منطقی از طبیعت و مشکلات مدیریتی
این پژوهشگر در ادامه صحبت‌هایش به «انتظار غیرمنطقی» از بارندگی‌ها اشاره کرد و گفت: «اینکه دولت‌ها و مردم به‌طور همزمان از طبیعت انتظار معجزه داشته باشند، تنها یک فرافکنی است. در حالی که ما با بحران‌هایی مانند آلودگی هوا و سوءمدیریت منابع آبی مواجه هستیم، نباید انتظار داشت که تنها با بارش باران مشکلات حل شوند.»
وی تأکید کرد که از زمان شروع بحران خشکسالی، نیاز به «سیاست‌گذاری‌های راهبردی» در زمینه مدیریت منابع آبی و کاهش آلودگی هوا احساس می‌شود. به گفته او، «تا زمانی که این سیاست‌ها تدوین نشود و به درستی اجرا نشود، بحران‌های آبی و اقلیمی به قوت خود باقی خواهند ماند.»
چالش جیره‌بندی آب و بحران در پیش
با ادامه وضعیت کنونی و بدون بارش باران، تهران و دیگر شهر‌های بزرگ ایران در خطر جیره‌بندی آب قرار دارند. میان‌آبادی در پایان هشدار داد: «اگر بارش‌ها تا پایان آذر نرسد، احتمال جیره‌بندی آب در کشور جدی است. این مسئله در صورتی که ادامه پیدا کند، می‌تواند بحران‌های اجتماعی و اقتصادی شدیدی را به دنبال داشته باشد.»
در نهایت، این پژوهشگر تأکید کرد؛ برای حل بحران آب در ایران، باید به صورت همزمان به مسائلی مانند آلودگی هوا، مدیریت منابع آب و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت توجه شود. تنها در این صورت است که می‌توان به نتایج ملموس و پایدار در مواجهه با بحران‌های محیط‌زیستی و اقلیمی دست یافت.
